گبه چیست؟

گبه در ایران، که به خرسک نیز شناخته می‌شود، یکی از زیراندازهای اصیل و سنتی ایرانی است که تاریخچه‌ای غنی و دیرینه دارد. این بافته‌ها به زمان‌هایی بازمی‌گردند که انسان‌ها برای حفاظت از خود در برابر سرما و سختی‌های زندگی، از پشم حیوانات اهلی استفاده می‌کردند. گبه‌ها به ویژه در میان عشایر ایرانی از محبوبیت خاصی برخوردارند و به عنوان یک عنصر فرهنگی و هنری، نمادی از زندگی سنتی و هنر دست این قوم‌ها به شمار می‌روند.
با وجود تولیدات ماشینی، گبه‌های دستباف همچنان ارزش بیشتری دارند و ویژگی‌های منحصر به فردی چون درشت بافت بودن و طرح‌های زیبا و متنوع را دارا هستند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که گبه‌ها نه تنها کاربردی باشند، بلکه به عنوان آثار هنری نیز مورد توجه قرار گیرند. تا انتها این مقاله از وب سایت ذوالانواری با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با گبه در ایران آشنا کنیم.

انواع گبه در ایران

امروزه، با توجه به سادگی و زیبایی گبه، این نوع فرش دوباره به بازار فرش‌های ایرانی بازگشته و به یکی از انتخاب‌های محبوب برای تزئین منازل تبدیل شده است. ترکیب گبه با گلیم می‌تواند فضایی گرم و دلنشین را در محیط زندگی ایجاد کند و به عنوان نمادی از هنر دستی ایرانی، جلوه‌گری خاصی به دکوراسیون داخلی ببخشد.
انواع مدل‌ها و طرح‌های گبه در ایران شامل موارد زیر می‌شوند:

• ترنج، به عنوان حوض نیز شناخته می‌شود و یکی از عناصر کلیدی در طرح حوض گبه است که به گونه‌ای هنرمندانه در مرکز طراحی قرار می‌گیرد. این الگو به وسیله انشعاباتی همچون گلبرگ و غنچه احاطه شده است که زیبایی و تنوع خاصی به آن می‌بخشد.
• گبه‌های ایلاتی، شامل طرح‌های قشقایی، تفرش بختیاری، هیبت لو، کردی و لری نمایانگر ذهنیت انتزاعی و عمیق فرهنگی عشایر هستند. این نگاره‌ها که شامل گل‌ها، درختان و گیاهان می‌شود، با استفاده از اشکال مختلفی چون مربع، مستطیل، لوزی، دایره و بیضی طراحی می‌شوند.
• گبه طرح درختی نیز به عنوان یکی از نمادهای رایج در میان عشایر شناخته می‌شود؛ به طور مثال، بید مجنون نماد ملال و اندوه و درخت سرو مظهر شادابی است. همچنین گبه‌های هندسی با نقشه‌های متنوعی از جمله ختایی، خاتم شیراز، و جوشقانی طراحی می‌شوند.
  گبه طرح چهار فصل، گل، اردک و ابرش نیز دیگر نمونه‌های زیبای این هنر هستند که هر کدام با نمادشناسی خاص خود، جلوه‌ای منحصر به فرد به این آثار می‌بخشند.

تفاوت بافت گبه در ایران و گلیم

تفاوت مهم بین گبه و فرش، جنس الیاف مورد استفاده در بافت آن‌ها است. فرش‌ها معمولاً از الیاف متنوعی همچون پشم، ابریشم، نایلون و پلی‌استر بافته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و زیبایی‌های خاص خود را دارند. در مقابل، گبه و گلیم با الیاف سنتی مانند نخ‌های پشمی و پنبه‌ای بافته می‌شوند که این امر به آن‌ها حس طبیعی و گرمی می‌بخشد. این الیاف علاوه بر زیبایی، دوام و استحکام لازم را برای محصولات فراهم می‌کنند.
اگر به تفاوت گبه و گلیم بپردازیم، باید اشاره کنیم که در این مورد نیز تفاوت چندانی در نوع الیاف وجود ندارد. بلکه نوع بافت و نقوش آن‌ها است که می‌تواند این دو محصول را از یکدیگر متمایز کند. در واقع، گبه‌ها معمولاً دارای بافتی ضخیم‌تر و الگوهایی خاص‌تر هستند، در حالی که گلیم‌ها بافتی نازک‌تر و ساده‌تر دارند.

کلام آخر

گبه به عنوان یکی از انواع فرش‌های دستباف ایرانی، با تاریخی کهن و فرهنگی غنی، در واقع نمادی از هنر و ذوق ایرانیان محسوب می‌شود. این نوع فرش نخستین بار در ایران بافته شده و به دلیل روش خاص بافت و طراحی‌های منحصر به فردش، از دیگر فرش‌ها متمایز است.
 گبه در ایران عمدتاً توسط عشایر ایرانی بافته می‌شود و به همین دلیل، عطر و بوی زندگی در طبیعت و فرهنگ بومی در آن مشهود است. طرح‌ها و رنگ‌های متنوع گبه، از جمله نقوش طبیعی و حیوانات، نشان‌دهنده ارتباط عمیق با طبیعت و زندگی روزمره عشایر است. اگر شما هم قصد خرید گبه را دارید اما نمی‌توانید برای خرید حضوری اقدام کنید می‌توانید از راهنمای خرید اینترنتی گبه دستباف استفاده کنید.