آشنایی با فرش دستباف چالشتر

یکی از برترین قالی‌های دستباف ایران که محبوبیت بالایی در بازار ایران و خارج دارد، فرش دستباف چالشتر از استان چهارمحال و بختیاری است. طرح خشتی در قالی چالشتر نماد قالی بافی در این منطقه بوده که علاوه بر زیبایی منحصر به فرد آن، اصالت و قدمت آن را نیز بیان می‌کند. در این محتوا از ذوالانواری قصد داریم توضیحاتی درباره فرش دستباف چالشتر ارائه دهیم.

تاریخچه فرش دستباف چالشتر

چالشتر به معنی میدان جنگ بوده که از دو واژه چالش و تُر تشکیل شده است. چالشتر در استان چهارمحال و بختیاری در یکی از نواحی شهرکرد است.‌ فرش دستباف بختیاری اکثرا توسط عشایر بافته می‌شود. از ویژگی‌های بارز فرش‌های بختیاری وجود نقوش نمادین و انتزاعی بوده که بافنده با قدرت ذهن و خیال پردازی خود آن‌ها را خلق می‌کند.‌

مشخصات فرش دستباف چالشتر

از طرح‌های مهم قالی چالشتر طرح کف ساده، طرح خشتی، لچک ترنج، سرو، حقه‌ای، کاج، قابی، شکارگاهی و گل مینا بوده که طرح خشتی نسبت به دیگر طرح‌ها در اولویت بافنده‌های این ناحیه است. مشخصات فرش دستباف چالشتر عبارتند از:

مواد اولیه فرش چالشتر

از ویژگی‌های مهم فرش چالشتر استفاده از مواد اولیه مرغوب و رنگرزی فوق العاده بوده که باعث بالا بردن کیفیت فرش شده و طرح‌های قالی را زنده و شاداب کرده است. مواد اولیه بافت در قالی چالشتر نوع چله از پنبه و نوع پرز از پشم گوسفند استفاده می‌شود. پشم‌های گوسفند استفاده شده در این قالی به علت شرایط آب و هوایی خوب این منطقه دارای کیفیت بالایی است.

رنگرزی فرش دستباف چالشتر

ویژگی دیگر فرش‌های چالشتر رنگرزی آن می‌باشد. در این منطقه برای رنگرزی از مواد و گیاهان طبیعی از جمله پوست گردو، روناس، برگ مو، جوهر لیمو و پوست انار استفاده می‌شود. در بافت این فرش‌های بین ۲۲ تا ۲۸ رنگ استفاده شده که رنگ‌های کرم و سفید، آبی سیر و روشن، قهوه‌ای و نارنجی، لاکی سیر و روشن، سبز سیر و روشن از اصلی‌ترین رنگ‌های آن است. ویژگی دیگر این فرش روش خاص استفاده شده برای رنگرزی است. در این روش ابتدا خامه‌ها را به مدت یک هفته در ظرف پر از رنگدانه‌های گیاهی قرار می‌دهند تا با حرارت خورشید رنگ‌ها جذب خامه‌ها شود سپس برای تثبیت رنگ‌ها، خامه‌ها را در ادرار گاو حرارت می‌دهند.

پساب خامه‌های قبلی را با دوغ مخلوط می‌کنند تا از این طریق خامه‌های جدید با رنگ‌های روشن‌تر تولید کنند. برای روشن‌تر کردن رنگ خامه‌ها از این پساب‌ها در چهار مرحله استفاده می‌شود. برای رنگ‌های روناسی خامه‌ها را به مدت ۷۲ ساعت درون آب گرم خوابانده و پس از خروج پاتیل از خامه رنگ گلبهی یا بدنی و دوغی به خود می‌گیرد . سپس با شناور کردن خامه در آب جاری چشمه و جذب املاح داخل آب رفته رفته به رنگ تیره در می‌آید. در این زمان با توجه به رنگ مورد نیاز بافنده خامه‌ها را از آب بیرون می‌کشند.

بافت فرش چالشتر

در فرش‌های چالشتر از دارهای عمودی استفاده شده و از وسایلی همچون چاقو، دفتین، کرکیت، نیم زرع و قیچی استفاده می‌شود. در این فرش‌ها از گره‌های ترکی با ضخامت گوناگون و بدون قلاب استفاده می‌شود.

ابعاد و رجشمار فرش چالشتر

فرش‌های چالشتر عموما در ابعاد  کوچک تولید می‌شود و امروزه تعداد محدودی در ابعاد بزرگ نیز بافته شده است که در برخی مواقع در بین آن‌ها قالی‌های مربعی نیز به چشم می‌خورد. ابعاد رایج قالی دو زرع فرش چالشتر ۶، ۹ و ۱۲ متر می‌باشد که به طور پراکنده در ابعاد کوچکتر نیز مشاهده می‌شود.‌ رجشمار قالی‌های چالشتر بیشتر بین ۲۵ تا ۳۰ بودع که امروزه رجشمار ۴۰ تا ۴۵ نیز بافته شده است. هر چقدر تعداد رجشمار بیشتر فرش ظریف‌تر  است.

کلام آخر

فرش دستباف چالشتر از فرش‌های اصیل و با ارزش ایرانیان است که بیشتر توسط عشایر بختیار بافته می‌شود. در این محتوا سعی کردیم اطلاعات مفید درباره فرش دستباف چالشتر به شما ارائه دهیم تا هنگام خرید این فرش زیبا بتوانید با اطلاعات کامل خریداری کنید. جهت خرید گبه دستباف مدل ترک قشقایی می‌توانید با مجموعه ذوالانواری تماس بگیرید.