آشنایی با گبه

گبه چیست؟ گبه که در برخی مناطق به قالیچه خرسک نیز شهرت دارد، نوعی زیرانداز سنتی ایرانی است که بیشتر توسط عشایر بافته می‌شود. بافندگان گبه، عمدتاً زنان عشایر هستند و از پشم گوسفندانی که خود پرورش می‌دهند، استفاده می‌کنند. این پشم‌ها پس از شستشو و رنگ‌آمیزی با رنگ‌های طبیعی، به پرزهای ضخیم و نرمی تبدیل می‌شود که گرما و نرمی خاصی را به گبه می‌بخشد. این امر باعث شده تا این فرش به عنوان یک وسیله عایق در برابر سرما محبوبیت زیادی داشته باشد.

طرح‌های به کار رفته در گبه‌ها معمولاً بسیار ساده و در عین حال نمادین هستند. طرح‌ها می‌توانند شامل نشانه‌های قبیله‌ای، حیوانات، گیاهان و المان‌های طبیعی باشند که هر کدام معانی و نمادهای خاصی را در فرهنگ عشایری به همراه دارند. این طرح‌ها اغلب به صورت انتزاعی و با خطوطی کلی و ساده نمایش داده می‌شوند. گبه‌ها علاوه بر کاربرد عملی، نقش مهمی در حفظ و انتقال فرهنگ و هنر عشایری از نسلی به نسل دیگر دارند. در ادامه این مطلب از ذوالانواری بیشتر در این موضوع صحبت خواهیم کرد.

نقش گبه

گبه، فرشی دستباف که از دل تاریخ و فرهنگ عشایری ایران برخاسته، نقشی بی‌بدیل در ابراز هویت و داستان‌های قومی ایلات و عشایر ایران دارد. این فرش‌های نفیس که بیش از آن که محصولی صنعتی باشند، بیانگر احساسات بافندگان خود هستند، همچون بوم نقاشی، خاطرات، افسانه‌ها و باورهای نسل‌های مختلف یک تیره یا طایفه را به نمایش می‌گذارند. هر گبه، با نقوش خاص و منحصربه‌فرد خود، داستانی از زندگی عشایر، از گل‌ها و حیوانات گرفته تا نمادهای باستانی و مذهبی، را روایت می‌کند. بافت گبه بیانگر مهارت و هنرمندی خاصی است که با دستان کوشا و دل‌های پر از عشق به فرهنگ و سنن دیرینه، آفریده شده‌اند.

روش بافت گبه

گبه، نوعی قالی ایرانی با بافتی ضخیم و نرم است که اغلب توسط عشایر و ایلات استان فارس بافته می‌شود. این هنر دستی که قدمتی بیش از یک قرن و نیم دارد، نه تنها به عنوان یک صنعت دستی بلکه به عنوان بخشی از فرهنگ و هویت عشایری این منطقه تلقی می‌شود. در بافت گبه، از دارهای افقی یا زمینی استفاده می‌گردد که این امکان را به بافنده می‌دهد تا به راحتی و با سرعت بیشتری نسبت به دارهای عمودی کار کند. نخ‌های پشمی که در بافت گبه استفاده می‌شوند، اغلب از دام‌های خود عشایر تهیه شده و به دلیل استفاده از رنگ‌های طبیعی، محصول نهایی دارای زیبایی و استحکام خاصی است.

انواع گبه

گبه‌ها، به عنوان یکی از زیباترین و اصیل‌ترین صنایع دستی ایرانی، در انواع مختلفی بافته و مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

گلیم گبه

یکی از این انواع، گلیم گبه است که در زبان محلی با عنوان “گمچه” شناخته می‌شود. این نوع فرش بومی استان فارس و کهکیلویه و بویراحمد بوده و عمدتاً توسط عشایر و روستاییان بافته می‌شود.

گبه پتویی

گبه پتویی، نوع دیگری است که با پرزهای بلند و بافت دو رو شناخته می‌شود. این گبه‌ها به دلیل استفاده از پود زیاد و ظرافت در بافت، نرمی و لطافت خاصی داشته و اغلب به عنوان روانداز یا پتو مورد استفاده قرار می‌گیرند.

گبه قالی

در نهایت، گبه قالی که ظریف‌ترین نوع گبه به شمار می‌رود، دارای پرزهای کوتاه‌تر و پود کم‌تری است. این نوع گبه معمولاً بر اساس سفارشات خاص بافته شده و در آن، تعداد پود در هر رج به سه پود محدود می‌شود که نتیجه اثری بسیار زیبا و دل‌نشین است. این گبه‌ها نمایانگر هنر و ظرافت بافندگانی بوده که داستان‌ها و فرهنگ خود را در هر گره و نقش به تصویر می‌کشند.

نتیجه‌گیری

گبه نوعی فرش دستباف سنتی ایرانی است که عمدتاً توسط زنان عشایر بافته می‌شود که از پشم گوسفندان پرورشی خود استفاده می‌کنند. این فرش‌ها به دلیل کیفیت بالا و طراحی خاص، شهرت جهانی دارند و هم به عنوان زیرانداز و هم به عنوان تزئین دیوار استفاده می‌شوند. انواع مختلف گبه شامل گلیم گبه، گبه پتویی و گبه قالی هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. برای خرید انواع فرش دستباف و گبه و گلیم می‌توانید به مجموعه ذوالانواری اعتماد کنید.